Τζάλα στο Πλατανόρεμα

Τον καιρό των Τούρκων, άμα παρουσιαζόταν καμιά αγγαρεία δεν την έκανε άλλος από τους γύφτους. Ιδίως τους έστελναν ταχυδρόμους στα Γιάννενα, στη Λάρισα κτλ. Είχαν αποκάμει λοιπόν και γι' αυτό έφυγαν από τα ντόρτικα, τα γυφτοκάλυβα, και πήγαν στο ρέμα πίσω από την Τσούκα, το Πλατανόρεμα. Εκεί δούλευαν με τ' αμόνια τους, κι άμα πήγαινε ο κλητήρας του κοτζαμπάση, σκοπός γύφτος τοποθετημένος σε κατάλληλο μέρος φώναζε: <<Τζάλα στο Πλατανόρεμα>>. Όλοι έτρεχαν τότε να κρυφτούν στα πλατάνια, κι έτσι δεν έβρισκε ο κλητήρας κανένα.
Έτυχε κάποτε να είναι κοτζαμπάσης ο Γερολιθαράς. Πήγε ο κλητήρας που χρειαζόταν δυο τρεις γύφτους, και ακολουθώντας τη συμβουλή δεν ξέρω και εγώ ποιου, φόρεσε και το φέσι του Γερολιθαρά, καβαλίκεψε το άλογο του ίδιου και πήγε. Ο σκοπός νόμισε πως ήταν ο Γερολιθαράς και δε φώναξε στους γύφτους το τζάλα. Φαντάζεσαι πια πόσο σάστισαν οι γύφτοι όταν ύστερα από  λίγο είδαν το Λιθαρά εκείνον που φοβούνταν περισσότερο από κάθε άλλο.
Από τότε έφυγαν οι γύφτοι από το Πλατανόρεμα και ξαναγύρισαν στα γύφτικα. Η φράση όμως <<τζάλα στο Πλατανόρεμα>> έμεινε και πολλοί τη λένε χωρίς πια να ξέρουν τι σημαίνει.

Μανόλης Τριανταφυλλίδης, Τα <<ντόρτικα>> της Ευρυτανίας